Tufik Softić

Berane

U školama sve više Roma i Egipćana

Integracija Roma i Egipćana (RE populacije) u Beranama iz godine u godinu sve je bolja, o čemu govori i podatak da je u beranskom dječjem vrtiću ove godine upisano i boravi preko šezdesetoro djece predškolskog uzrasta.

Predsjednik NVO „Udruženje za podršku Roma i Egipćana“ Sultan Beća rekao je da to isljključivo rezultat njihovog rada i dobre saradnje ministarstvom prosvjete i institucijama u lokalnoj zajednici.

„Ovo je jedinstven primjer u Crnoj Gori da djeca RE populacije borave u vrtiću zajedno sa svom drugom djecom, i da su poptuno integrisana. Smatramo velikim uspjehom to što taj broj djece raste iz godine u godinu. Prve godine kada smo krenuli sa kampanjom da djecu upisujemo u vrtić bilo ih je 38, već sljedeće godine 58, dok ove godine dječiji vrtić u Beranama pohađa više od 60 djece iz RE polulacije“ – kazao je Beća za Portal RTCG.

On je rekao da osnovnu školu pohađa oko dvjesta djece, 160 u OŠ „Radomir Mitrović“, i još 40 u OŠ „Vuk Karadžić“ i da takođe pokazuju visok stepen integracije u uklapanja u obrazovni sistem.

„Da je to tako, i da je naš višegodišnji trud i rad dao rezulate, govori i to da ima sve više djece RE populacije koja u Beranama upisuju i završavaju neku od srednjih škola“ – rekao je Beća.

NVO „Udruženje za podršku Roma i Egipćana“ je vrlo aktivna nevladina organizacija koja razvija ozbiljne projekte u oblasti integracije RE populacije, a rezultat toga je pozitivan trend djece integrisane u školski sistem od vrtića do srednje škole.

Ova asocijacija vodi ozbiljne projekte, tako da su, između ostalog, anketirali građane i došli do zanimljivih podataka, o čemu je naš portal ranije pisao.

Od 200 anketiranih građana Berana, naime, njih 112 odgovorilo je da su oni ili neko njima blizak imali kao bliskog prijatelja pripadnika RE populacije, odnosno 56 odsto, dok je 88 učesnika ankete među lokalnim stanovništvom, ili 44 odsto, odgovrilo negativno na ovo pitanje.

„Kada su upitani da navedu jednu ili više karakteristika koja im se dopada kod romsko-egipćanskog naroda, ispitanici većinske populacije su istakli da im se kod pripadnika pomenute zajednice najviše dopadaju: humor i smisao za šalu (31), njihova druželjubivost (23), to što imaju visoko razvijenu radnu etiku i ne libe se niti jednog posla kako bi sebi i svojoj porodici obezbijedili sredstva za egzistenciju (21), kao i prisustvo pozitivnog duha/optimističnog pogleda na svijet (20)“ – kazao je izvršni direktor ovog RE udruženja, Sultan Beća.

Petoro anketiranih anketiranih ispitanika konstatovalo je da im se jako dopada to što su Romi/ Egipćani  sa kojima su se oni lično susretali, nasuprot nekim uvriježenim stereotipima, ispoljavali veoma kulturno i civilizovano ponašanje u međuljudskim interakcijama. Četvoro ispitanika je istaklo da im se dopada to što su Romi/Egipćani narod koji je izrazito skroman, te koji zna da cijeni male, svakodnevne stvari u životu.

„Ovaj projekat je, izuzev što kao jedan od konačnih ciljeva ima promovisanje i zaštitu ljudskih prava Roma i Egipćana u našoj opštini, predviđen i za to da posluži kao koristan izvor informacija pri kreiranju Lokalnog Akcionog plana za socijalnu inkluziju RE u opštini Berane, s obzirom da je prethodni Lokalni Akcioni plan za period 2019-2023. godine istekao, te su samim tim potrebne nove mjere i strategije” – rekao je Beća.

On je podsjetio da su u okviru ove ankete ranije saoštili podatke da u opštini Berane 50 odsto RE domaćinstava opstaje tako što prima socijalnu pomoć, svega 14 odsto njih ima neku vrstu radnog angažmana, dok čak 30 odsto domaćinstava ove populacije na mjesečnom nivou prihoduje iznose koji ne prelaze 100 eura.

“Najveći problemi RE  populacije u Beranama su siromaštvo i stanovanje. Naselje Riversajd, u kojem stanuje 47 RE domaćinstava, nalazi se na krajnje nepovoljnom terenu u smislu izloženosti učestalim poplavama. Mještani naselja Riversajd očekuju od Opštine Berane da opredijeli parcelu za izgradnju stambenih jedinica, dok je Ministarstvo finansija opredijelilo 400 hiljada eura za ove namjene” – kazao je Beća.

Ovaj mladi čovjek je prošao dug put od borbe za koru hljeba kada je kao dijete stigao sa roditeljima u Berane, do, moglo bi se reći, lokalnog lidera u borbi za bolji život i integraciju ne samo novopridošlih pripadnika RE populacije, već i domicilnih Roma.

Beća se bori za njihovu degetoizaciju iz naselja Donji Talum, sa jedne, i Riversajd, sa druge strane Lima.

Egićani i Romi stigli su u Berane sa ratnim vihorom na Kosovu 1999. godine. Pitanje smještaja pratilo ih je dugi niz godina. Živjeli su u barakama od drveta ili u šatorima.

Poslije mnogo problema i neljudske patnje, izgradnju novog naselja „Riversajd“,  pored bivše fabrike „Polimka“, kao savremeni geto,  finansirala je Evropska agencija za rekonstrukciju, posredstvom njemačke humanitarne organizacije „Help“.

Sa trideset kuća, naselje je vremenom postalo pretijesno za sve novopridošle Egipćane i Rome, pa su se mnogi od njih nastanili pored domicilnih Roma u naselju Donji Talum. Tu je tek bijeda potpuno vidljiva i golim okom.

Česte poplave pokazale su da je neko napravio grubu grešku kada je naselje Riversajd locirao na tom mjestu, tako da NVO „Udruženje za podršku Roma i Egipćana“ sada vodi borbu za pronalazak nove lokacije i izgradnju naselja na nekom bezbjednom mjestu, gdje sa prvim kišama neće strahovati od poplava.