Tufik Softić

Male hidroelektrane u korist narodne štete

Biljni i životinjski svijet u rijekama na sjeveru Crne Gore na kojima su napravljene male elektrane, potpuno je uništen ovih dana, u vrijeme niskih vodostaja. Nizvodno od elektrana, gdje je pokupljena sva postojeća voda, korita rijeka su skoro sasvim suva.

„Pogledajte Šekularsku rijeku. Ovo je tuga. Nizvodno od elektrane korito nekadašnje planinske ljepotice potpuno je suvo i to nikoga ne interesuje“, kaže mještanin beranskog sela Šekular, Vesko Davidović.

U ovom selu na apsurd izgradnje malih elektrana od kojih lokalno stanovništvo nema koristi, osim štete, ukazivali su od početka. Bez uspjeha su se bunili mnogo puta i skratali pažnju javnosti.

„Tajkunima niko nije stao na kraj. Oni nikoga ne pitaju nizašta. Koliko god se mi bunili, oni samo tjeraju dalje“, kaže Davidović.

Čuvari prirode postavljaju pitanje šta je sa biološkim minimumom neophodnim za opstanak biljnog i životinskog svijeta o kome je toliko pričano kada su elektrane trebalo da se grade.

Upravo zbog ovakve situacije u susjedstvu, mještani potkomovskih sela u andrijevičkoj opštini takođe su se oštro suprotstavljali izgradnji mini hidroelektrana na vodotocima koji pripadaju slivu rijeke Zlorečice - ali uzalud.

Na području andrijevičke opštine u međuvremenu je izgrađeno, kao i u Beranama, deset do dvanaest MHE.

Njihov strah nije bio bez opravdanja kada su govorili da resursi na području Andrijevičke opštine  neće biti stavljeni u funkciju razvoja područja na kojima se elektrane grade.

„Tajkunske grupacije odnose bogatstvo, dok lokalno stanovništvoa nema nikave koristi“, kažu mještani sela ispod Komova.

Ovakva reakcija mještana uslijedila je nakon što je tada Ministarstvo održivog razvoja i turizma preduzećima Small Hydro Power Plant Mojanska i Small Hydro Power Plant Kutska izdala građevinske dozvole za izgradnju novih malih hidroelektrana na rijekama Kutska i Mojanska u ovoj opštini.

Prema raspoloživim podacima radi se o društvima sa ograničenom odgovornošću čija je djealetnost proizvodnja električne energije.

Osnivači su, prema podacima, Hidroenergija Berane, Green Solutions Podgorica i Popović elektro sistem Podgorica.

Vlasnici Hidroenergije Berane su tada su bili Ranko Ubović, Aleksandar Mijajlović i Hemera Capital, dok je ovlašćeni zastupnik Oleg Obradović. Osnivač Green Solutionsa Popović elektro sistem je Slobodan Popović.

Prvu minielektranu u Potkomovlju, i to na rijeci Bradavac. ranije je sagradilo preduzeće „Igma“ vlasništvo Igora Mašovića. On je kasnije dobio koncesije za izgradnju mini elektrana na još nekoliko vodotoka u opštini Andrijevica, i to je realizovao bez ikavih problema.

Zloupotrebe su išle do te mjere da je jedna mala hidroelektrana izgrađena na izvorištu koje je u svim planovima bilo predviđeno za fabriku vode.

Andrijevčani su se uzaludno protivili i pokazivali prstom na Berane i iskustvo koje imaju mještani takozvanih Gornjih sela, odnosno sela ispod Bjelasice, kao i u Šekularu, gdje je Hodroenergija Montenegro ranije napravila veliki broj hidrocentrala o čemu je naš portal više puta pisao.  

Suva korita planinskih rijeka i uništena flora i fauna, kako u Andrijevici tako i u Beranama, u ljetnjim mjesecima govore više od hiljadu riječi. Od planinske ljepotice Bistrice na ušću u Lim u Beranama ostao je trenutno samo maleni trag, a još malo vrelina i neće je biti uopšte. Vlasnici MHE pokupiće na Bjelasici i Jelovici svaku kap.

Stanovnici sjevernih opština sve više se pitaju ko je trebalo da vodi računa o mjeri između koristi i štete. Ili, kada su već izgrađene sve te male hidroelektrane - o podjeli koristi. Naročito kada im je poslije velikih planova u najavama od svega ostala šteta, a kompletnu korist odnose samo tajkuni.