A.J.

MANS: Građani bez informacije o tome kako partije troše novac

Demokratska Crna Gora (DPS) na prvom je mjestu kad je riječ o partijama koje se ocjenjuju kao transparentne, na drugom Građanski pokret URA, na trećem Albanska alternativa, a slijede ih Bošnjačka stranka (BS) i Demokratska narodna partija (DNP). To je saopšteno iz Mreže za afirmaciju nevladinog sektora (MANS). Sa druge strane, iz te NVO ukazuju da Socijaldemokrate Crne Gore (SDCG) nikada nisu objavile ni jedan podatak o svojim finansijama na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama.

Analiza transparentnosti političkih partija u Crnoj Gori za period od 2021. do 2024. godine, koju je sproveo MANS pokazuje velike razlike u otvorenosti partija prema javnosti u pogledu njihovih finansija. 

Naglašavaju da DPS, URA, AA, BS i DNP potpuno Ili skoro potpuno transparentno objavljuju podatke o svojim zvaničnim finansijama.

"Transparentnost njihovih prihoda i rashoda kreće se od 91% do čak 99%, što omogućava građanima kvalitetan uvid u način korištenja sredstava koje partije dominantno dobijaju iz javnih izvora", navode iz MANS-a. 

Drugu grupu čine Pokret Evropa sad (PES) i Socijalistička narodna partija (SNP) koji samo djelimično objavljuju svoje finansije.

"Transparentnost ovih partija kreće se tek nešto iznad 50%, što znači da oko polovinu podataka finansiranju nisu spremni da javno objave, uprkos zakonskoj obavezi. Takvo postupanje značajno otežava analizu i smanjuje njihovu odgovornost prema građanima", navode iz nvo. 

Međutim, ističu da najveći razlog za zabrinutost su partije koje uglavnom kriju svoje finansije. Među njima je najviše podataka objavila Nova Srpska demokratija, koja je, ističu, sakrila skoro dvije trećine informacija o svom finansiranju.

"Demokratska partija socijalista je objavila samo 1% finansijske dokumentacije, a Socijaldemokrate Crne Gore nikada nisu objavile ni jedan podatak o svojim finansijama na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama, uprkos brojnim sudskim presudama. U odnosu na ukupan iznos zvanično prijavljenih preko 39 miliona eura koliko je deset najvećih partija dobio u periodu od 2021. do 2024. Godine, partije su zvanično objavile informacije o tek polovinu, odnosno oko 18 miliona eura", saopštili su iz MANS-a. 

Kada su u pitanju zvanično prijavljeni rashodi u istom vremenskom periodu koji su iznosili blizu 38 miliona eura, detaljni podaci su dostupni tek za oko 40% troškova koje su napravile partije.

Poručeno je da ovakav odnos prema transparentnosti potpuno onemogućava građanima uvid u finansijsko poslovanje i dovodi u pitanje zakonitost i odgovornost ovih partija prema javnosti.

"Koristeći Zakon o slobodnom pristupu informacijama MANS je od političkih partija tražio da objave bankarske izvode sa njihovih računa, kao i izvode iz blagajni. Utvrdili smo procenat transparentnosti kao odnos između prihoda i rashoda iz zvaničnih finansijskih izvještaja partija u odnosu na podatke iz bankarskih izvoda i blagajne koje su nam partije dostavile na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama. Na ovaj način dobili smo jasan kvantitativni pokazatelj transparentnosti za svaku partiju, omogućavajući direktno poređenje između partija, kao i jasnu identifikaciju nivoa otvorenosti i odgovornosti njihovog finansijskog poslovanja", kazali su iz MANS-a. 

Još jednom su pozvali sve političke subjekte na potpunu transparentnost kako bi građani imali jasnu sliku o korištenju javnih sredstava, kao i mogućnost djelotvorne kontrole finansiranja političkih partija.