Marko Vešović

"Bugarska veza" Golubovića i Stanaja

Specijalno državno tužilaštvo (SDT) Crne Gore tereti Duška Golubovića, bivšeg funkcionera Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB), Sandera Stanaja, vlasnika "Rokšpeda" koji je trenutno u bjekstvu, i Prokopija Perića, bivšeg izvršnog direktora "Rokšpeda" i direktora "Plus d.o.o", za međunarodni šverc cigareta. Prema Naredbi za sprovođenje istrage, ova kriminalna mreža tereti se za šverc cigareta tokom 2020. i 2021. godine, uz štetu crnogorskom budžetu od preko 18,2 miliona eura i uključivanje korumpiranih policajaca i carinika. Interesantno je, međutim, da se kao izvor za švercovane cigarete u dokumentu SDT-a navodi kompanija KT International iz Bugarske, koja je ranije pominjana u kontekstu nelegalne distribucije duvana u Crnoj Gori.

Kako ukazuje SDT u dokumentu, Prokopije Perić igrao je bitnu ulogu u logistici šverca, i prema navodima istrage putovao je u Bugarsku gdje je koordinirao duvanske pošiljke s kompanijom KT International. Pred tužiocem,, Perić je negirao optužbe i rekao da nikada nije imao Sky ECC telefon. 

Za ovu kontroverznu bugarsku firmu prvi put se čulo 2021. godine, kada je objavljen članak o ilegalnoj prodaji cigareta u Podgorici, kroz mrežu nelegalnih distributera. 

Novinarsko istraživanje iz 2021. godine pokazalo je da je KT International formalni proizvođač velikog broja cigareta sa "crnog tržišta" u Podgorici, jer su bili registrovani kao njihovi brendovi. Formalni vlasnik kompanije je firma Sigma, čiji su vlasnici Nikolaj Jankov i Stanislav Zahariev. Međutim, prema izvještajima bugarske policije do kojih je došao tim bugarskih novinara, stvarni, skriveni vlasnici KT International su biznismeni Atanas Šterev i Anton Petrov, poznati kao "Peshtera Boys" u Bugarskoj.

Takođe, zvanična dokumenta pokazuju da je majka kontroverznog bugarskog političara i oligarha Delijana Peevskog povezana s Šterevim i Petrovom u lihtenštajnskoj kompaniji Astra Cargo. Peevski je odavno poznat u Bugarskoj i inostranstvu kao uticajna figura u duvanskom biznisu, i često je bio povezivan s sumnjivim poslovima, a pominjan je i u slučaju "Pandoda papers". 

Još te 2021. godine moglo se vidjeti da se odvija masovni šverc cigareta preko granice, uz očigledno jake međunarodne veze, uključujući bugarske kompanije poput KT International. Dokument SDT sadrži tvrdnje da su cigarete dopremane i iz Libije, UAE i Indije. 

Glavno prodajno mjesto za ilegalne cigarete u Podgorici bio je tržni centar poznat kao Gintaš. Ispitujući koje se sve cigarete prodaju na crnom tržištu, dolazi se do zaključka da je većina njih zvanično proizvedena u Bugarskoj. Cigarete su imale oznaku bugarskih firmi, koje su ih zvanično registrovale kao svoje, ali nemaju akcizne markice Crne Gore.

Aktuelna istraga sugeriše zaključak da je ova grupa bila dio šireg regionalnog kriminalnog lanca koji se proteže od Crne Gore do Bugarske, s KT International kao možda i ključnim igračem u proizvodnji ilegalnih cigareta. 

S druge strane, prema zvaničnim podacima Ministarstva finansija Crne Gore, u periodu od 2016. do 2020. godine iz Bugarske su u Crnu Goru izvezene cigarete u vrijednosti od nešto preko 21.000 dolara. Ta informacija može da se pronađe u registru Ujedinjenih nacija – KOMTRADE. Međutim, u istom registru Ministarstvo finansija Bugarske izvještava da su u Crnu Goru u istom vremenskom periodu izvezli duvanske proizvode vrijedne oko 20 miliona dolara. Odakle ta razlika, nikada nije objašnjeno. 

Kako je ranije saopšteno iz SDT-a, Specijalno policijsko odjeljenje (SPO) po nalogu tužilaštva u ponedjeljak je lišilo slobode osam osoba – Prokopija Perića, Dejana Milića, Radoja Dakića, Adnana Sukovića, Miletu Simanića, Ivana Turčinovića, Predraga Madžgalja, dok se Duško Golubović već nalazi u pritvoru zbog ranijih optužbi za pranje novca.

Pored njih, krivična prijava podnijeta je i protiv Sandera Stanaja, Nua Stanaja, Andrije Petanovića i još tri osobe, koje su trenutno nedostupne istražnim organima. To su Vujošević, Lješković i Berišaj. 

U saopštenju SDT-a navodi se da su Golubović i Stanaj, prema prikupljenim pisanim, elektronskim i personalnim dokazima, organizovali kriminalnu grupu čiji su članovi tokom 2020. i 2021. godine, iz slobodne carinske zone Luke Bar, krijumčarili najmanje 23.580 paketa neocarinjenih cigareta.

Roba je, izbjegavanjem carinskog nadzora, distribuirana i prodavana u Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Sloveniji i Italiji. Procijenjena šteta po državni budžet, usljed neplaćanja carina, akciza i poreza, iznosi najmanje 18.260.352 eura.

Nakon saslušanja, većini osumnjičenih određeno je zadržavanje do 72 sata. Sudiji za istragu Višeg suda u Podgorici predloženo je da za njih odredi pritvor do 30 dana, što je i uvaženo, dok je za odbjegle – uključujući Sandera i Nua Stanaja, kao i Andriju Petanovića – predloženo raspisivanje potjernice.