B.B.

KotorArt: Kompozitorka Aleksandra Vrebalov dobitnica nagrade Darinka Matić Marović

Istaknuta kompozitorka Aleksandra Vrebalov iz Srbije dobitnica je ovogodišnje Nagrade Darinka Matić Marović, za izuzetan doprinos i razvoj umjetničke muzike na bivšem jugoslovenskom prostoru. Nagrada, koja obuhvata diplomu i novčanu nagradu, biće uručena u Kotoru, 17. jula.

Međunarodni žiri, sastavljen od renomiranih umjetnica i profesorki iz oblasti muzičke umjetnosti sa prostora bivše Jugoslavije, donio je odluku većinom glasova. Članice žirija ove godine bile su: Karmina Šilec, kompozitorka iz Slovenije, dobitnica nagrade Darinka Matić Marović u 2023. godini, muzikološkinja Marijana Kokanović Marković iz Srbije, kompozitorka Jana Andreeva iz Makedonije, pijanistkinja Marina Mikić iz Crne Gore/Srbije i predsjednica žirija, profesorka muzike Dobrila Popović iz Crne Gore.  
"Žiri je razmatrao osam kandidatura: tri solo pjevačice, dvije dirigentkinje i tri kompozitorke. U kontekstu vrijednovanja umjetničkih dostignuća formiran je uži izbor od tri kandidatkinje, a na sjednici održanoj 30. juna 2025. godine odlučeno je da se nagrada dodijeli Aleksandri Vrebalov", navode u obrazloženju žiria.
Aleksandra Vrebalov se profilisala kao svestrana kreativna ličnost na međunarodnoj kompozitorskoj sceni kroz radove koji uključuju koncertna i scenska djela pisana tradicionalnim zapisom, zatim, eksperimentalnu muziku, muziku za umjetnički i eksperimentalni film i zvučne intervencije in situ. Originalnim i istraživačkim pristupom, autorka je donijela svježinu u savremenu muziku gradeći sopstveni stil umjetničkog iskaza koji ne poznaje granice kultura i nacija.   
Dodaju da stvaralaštvo Aleksandre Vrebalov u muzičkoj publicistici i muzikološkoj literaturi ocjenjuje se izrazito afirmativno. Njene kompozicije posebno se izdvajaju zahvaljujući inovativnim stvaralačkim postupcima, tehničkoj izvrsnosti i izražajnoj dubini. 
"U uglednim publikacijama kao što su The New York Times, The Times (London), The Guardian (BBC Proms), BBC Music Magazine i drugim, istaknut je značaj njenog kompozitorskog opusa u međunarodnim okvirima. Imajući u vidu bogatu biografiju i impresivna umjetnička postignuća, Žiri je donio odluku da se Aleksandri Vrebalov, koju je nominovalo Udruženje kompozitora Vojvodine, dodijeli Nagrada koja nosi ime Darinke Matić Marović. Spoj izuzetnih umjetničkih i pedagoških dometa, te neprekidno traganje za novim zvučnim i izvođačkim prostorima, predstavljaju suštinske vrijednosti koje povezuju životni i umjetnički credo obje izuzetne umjetnice. - istaknuto je u odluci žirija", navode u saopštenju KotorArta.
Aleksandra Vrebalov, istaknuta srpska kompozitorka međunarodnog ugleda i dobitnica prestižne Grejvmajer nagrade za kompoziciju za 2024. godinu, postala je iste godine i dopisna članica Srpske akademije nauka i umetnosti, čime je dodatno potvrđena njena uloga jedne od najznačajnijih savremenih stvaralaca sa ovih prostora. 
Obrazovana u Novom Sadu, San Francisku i na Univerzitetu Mičigena, Vrebalov je autorka više od 90 djela, uključujući opere, balete, simfonijska i kamerna ostvarenja, kao i kompozicije za film, savremeni ples i in situ umjetničke intervencije. 
Njene kompozicije izvode se na najprestižnijim svjetskim scenama, kao što su Carnegie Hall u Njujorku, Royal Albert Hall u Londonu, Harvardski i Berklijev univerzitet, BBC Proms, i brojne koncertne dvorane Evrope, Amerike i Azije. Posebno je poznata po intenzivnoj saradnji s legendarnim Kronos kvartetom, za koji je napisala čak 17 kompozicija, uključujući i antologijska djela poput Pannonia Boundless, My Desert, My Rose i ...hold me, neighbor, in this storm..., koje spajaju savremeni izraz sa elementima tradicionalne muzike Balkana. Mnoge od tih kompozicija postale su dio globalno važnih edicija savremene muzike kao što je Fifty for the Future, koje se besplatno distribuiraju širom svijeta u cilju dostupnosti vrhunske literature mladim muzičarima. 
Njeno stvaralaštvo karakteriše duboka povezanost sa društvenim temama, istorijskim pamćenjem i interkulturalnim dijalogom, što se ogleda u djelima poput Beyond Zero: 1914–1918, Mileva i Stations. Pored koncertnog angažmana, Vrebalov je posvećena pedagoškom radu – predavala je na univerzitetima u Srbiji i SAD-u, a trenutno je redovna profesorka kompozicije na Akademiji umetnosti u Novom Sadu. Njene kompozicije objavljene su na 19 izdanja, u izdanju izdavača iz SAD, Japana, Austrije i Srbije, a dobitnica je više od 20 međunarodnih i domaćih priznanja. U svom radu neprestano istražuje načine povezivanja zajednica kroz umjetnost i vjeruje da muzika može biti snažno sredstvo međusobnog razumijevanja i iscjeljenja.
Podsjećaju da je u čast jedne od najznačajnijih predstavnica muzičke umjetnosti u regionu, Darinke Matić Marović (1937-2020), Međunarodni festival KotorArt uspostavio je bijenalnu nagradu sa njenim imenom 2021. godine, koja se dodjeljuje istaknutim umjetnicama za djela ili ostvarenja koja predstavljaju izuzetan doprinos razvoju muzičke umjetnosti na prostoru bivše Jugoslavije, kao i za ženske stvaraoce porijeklom sa ovog prostora. Dosadašnje dobitnice su dr um. Dragana Jovanović (2021) i Karmina Šilec (2023).