B.Bu. [ nova.rs ]

KOLIKO VRIJEDI MIRAN UM?

Meditacija ima tamnu stranu koju često previđamo

​Svjesna pažnja je vrsta meditacije zasnovane na budizmu u kojoj se fokusirate na to da budete svjesni onoga što osjećate i mislite u sadašnjem trenutku.

Meditacija je ključ sreće- rekli bi jedni. Neki se sa tim i ne slažu, ali je ipak mnogi praktikuju. Vjeruje se da je meditacija i put u svjesnost i nepodijeljenu pažnju način da savremeni čovjek umiri um i ovlada sobom. Ipak postoje i neke nedoumice. Naime, postoje zabilježeni dokazi, pronađeni u Indiji, stari više od 1.500 godina.

Kako se navodi, sveto pismo o meditaciji Dharmatrata, koje je napisala zajednica budista, opisuje različite prakse i uključuje izvještaje o simptomima depresije i anksioznosti koji se mogu javiti nakon meditacije. Takođe detaljno opisuje kognitivne anomalije povezane sa epizodama psihoze, disocijacije i depersonalizacije. Sada, u posljednjih osam godina došlo je do porasta naučnih istraživanja u ovoj oblasti, a studije pokazuju da neželjeni efekti nisu rijetki.

Tako je studija iz 2022. godine, koja je koristila uzorak od 953 osobe u SAD koje su redovno meditirale, pokazala je da je više od deset procenata učesnika iskusilo neželjene efekte koji su imali značajan negativan uticaj na njihov svakodnevni život i trajali su najmanje mjesec dana. Prema posmatranju više od 40 godina istraživanja objavljenom 2020. godine, najčešći neželjeni efekti su anksioznost i depresija. Nakon toga slijede psihotični ili deluzionalni simptomi, disocijacija ili depersonalizacija i strah. Istraživanje je takođe otkrilo da se neželjeni efekti mogu javiti ljudima bez prethodnih problema sa mentalnim zdravljem, onima koji su imali samo umjereno izlaganje meditaciji i mogu dovesti do dugotrajnih simptoma.

Godine 1976, Arnold Lazarus, ključna figura u pokretu kognitivno-bihejvioralne nauke, rekao je da meditacija, kada se koristi neselektivno, može izazvati „ozbiljne psihijatrijske probleme poput depresije, agitacije, pa čak i šizofrenične dekompenzacije”.

„Postoje dokazi da pažnja može koristiti blagostanju ljudi. Problem je u tome što treneri pažnje, video snimci, aplikacije i knjige rijetko upozoravaju ljude na potencijalne negativne efekte”, kaže za Science Alert Migel Farijas, vanredni profesor eksperimentalne psihologije, Univerzitet u Koventriju.

Profesor menadžmenta i rukopoloženi budistički učitelj Ronald Perser napisao je 2023. godine da je pažnja postala vrsta „kapitalističke duhovnosti”. Samo u SAD, meditacija vrijedi 2,2 milijarde američkih dolara.

Džon Kabat-Zin, ključna figura iza pokreta svjesnosti, priznao je u intervjuu za Gardijan 2017. godine da je „90 odsto istraživanja o pozitivnim uticajima ispod prosjeka”, a u Americi čak postoji i klinička služba posvećena ljudima koji su iskusili akutne i dugoročne probleme tokom meditacija.