Основна тема
Црно/бијела тема
Инверзна тема

Подешавaња

Умањи / Увећај

Изаберите тему

Основна тема
Црно/бијела тема
Инверзна тема

Aleksandra Mudreša  [ DW ]

22. 01. 2025. 13:34

Čitaj mi:

Crna Gora još bez budžeta za 2005: ugrožene javne finansije?

Plenarna sala Skupštine Crne Gore

Crnogorska opozicija predvođena Demokratskom partijom socijalista (DPS) blokirala je u utorak 21. januara održavanje sjednice parlamenta na kojoj je trebalo da se raspravlja o Zakonu o budžetu za 2025. Opozicija još od 20. decembra sprječava skupštinska zasedanja, tražeći da se poništi odluka o razrješenju sutkinje Ustavnog suda Dragane Đuranović donesene decembra prošle godine, a koju smatraju nezakonitom.

Zbog neodržavanja sednica, Crna Gora je ušla u režim privremenog finansiranja, a vlast i opozicija oprečno ocjenjuju posljedice.

Nastavak sjednice bez poslanika opozicije?

Predsjednik Skupštine Andrija Mandić prekinuo je sjednicu nakon što su poslanici opozicije (DPS, SDP, SD, URA) stali pred njegov sto i tako onemogućili početak rasprave. Time se, kako je rekao, „autoritet Parlamenta dovodi u pitanje“.

On je najavio da će poslanicima koji su ustali s mjesta pisanim putem dostaviti kaznene mjere. Jedna od mjera je udaljenje sa sjednice, a ukoliko se budu protivili, udaljiće ih obezbjeđenje, što su scene koje su se i ranije mogle vidjeti u crnogorskom parlamentu.

Predsednik Skupštine Andrija Mandić

Međutim, i poslanici udaljeni sa sjednice imaju pravo da prisustvuju glasanju, a Mandić ujedno nije precizirao kada će sjednica biti nastavljena.

Odgovarajući na pitanje novinara šta će se desiti ako im Mandić ne dozvoli da uđu u skupštinsku salu, lider DPS-a Danijel Živković poručuje da će „imati odgovor i na to“, te da, „dokle god se vlast ne vrati poštovanju Ustava, neće biti održavanja sjednica“.

Blokadom sjednice Skupštine, opozicija je još jednom pokazala da je spremna da zarad partijskih kalkulacija ugrozi evropsku budućnost Crne Gore, saopštili su iz vladajućeg Pokreta Evropa Sad! i dodali da država neće biti talac takve, kako kažu, destruktivne politike.

Opozicija od kraja decembra kada je Skupština konstatovala prestanak funkcije sutkinji Ustavnog suda Dragani Đuranović, blokira rad parlamenta i traži da se ta odluka poništi. Tvrde da je Ustav pogažen zbog toga što je Skupština, bez obaveznog obavještenja Ustavnog suda, odlučila da se za Đuranović konstatuje prestanak sudijske funkcije, zbog sticanja uslova za penziju, a shodno Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju (PIO). Zato traže da se stvari vrate „u pređašnje stanje“.

Predsednik opozicionog DPS-a Danijel Živković

Javne finansije ugrožene zbog neusvajanja budžeta?

Zbog neusvajanja budžeta za 2025. Ministarstvo finansija je početkom januara donijelo Rješenje o privremenom finansiranju do kraja mjeseca. Ukoliko Zakon o budžetu do tada ne bude usvojen, privremeno finansiranje se nastavlja i to, prema tvrdnjavama ministra finansija Novice Vukovića, može napraviti „ozbiljne probleme“.

Zbog takvog finansiranja, tvrde iz vlasti, neće biti najavljenog uvećanja januarskih penzija, povećanja srazmjernih penzija, povećanja plata pripadnicima Vojske Crne Gore, nastavka kapitalnih projekata, investicionih projekata u zdravstvu, realizacije sredstava iz Plana rasta za Zapadni Balkan, a najveći izazov za javne finansije jeste vraćanje duga.

U 2025. godini za otplatu duga iz prethodnog perioda Crna Gora mora da obezbijedi oko 820 miliona eura, od čega 650 miliona na naplatu dolazi u prvom kvartalu. Dug se, poručuju iz Ministarstva finansija, može servisirati iz depozita, ali su prioritet troškovi za plate, penzije, socijalna davanja.

„Ako se ne plati jedna rata duga, sve dospijeva na otplatu. Recimo, ako ne platimo ratu za auto-put, dospjelo bi 650 miliona eura“, naveo je ministar finansija Novica Vuković, dodajući da bez odluke o zaduživanju koja takođe mora biti usvojena u Skupštini, ne može ništa da radi po tom pitanju.

Poslanik opozicionog Pokreta Ura, Miloš Konatar, za DW kaže da zabrinjava „izlazna strategija“ Vlade da se zaduži, ako punjenje budžeta ne bude išlo onako kako su planirali, te da su zbog toga ugrožene plate i penzije u Crnoj Gori.

„Ako ne bude naplata poreskih prihoda u onom nivou kako je Vlada planirala, zbog smanjenja doprinosa za Fond PIO, koje su prepolovili mastermajndovi iz većine i Vlade, to je zato što nemamo ekonomsku aktivnost i naplatu poreza, a ne zbog toga da li je budžet usvojen ili ne. Kroz režim prinudnog finansiranja isplata plata i penzija biće redovna“, kaže Konatar.

Da li će plate i penzije ipak biti redovne?

Posljedice privremenog finansiranje predimenzionisane?

Izvršni direktor Fideliti konsaltinga, Miloš Vuković, kaže da je privremeno finansiranje redovna stvar koju dozvoljava zakon, te da se ponavljanjem da opozicija blokiranjem Skupštine izaziva ekonomsku krizu kreira alibi zbog činjenice da deficit budžeta za novembar i decembar prošle godine iznosi 300 miliona eura.

„Druga stvar je predloženo zaduženje Crne Gore, gdje imamo da ćemo se u naredne tri godine zadužiti tri milijarde, od čega dvije milijarde za ’vraćanje starih dugova’. To zapravo znači da su se stare prakse nastavile. Premijer Milojko Spajić je rekao da je taj dug nastao zbog korupcije i bahaćenja prethodne vlasti, a vi kad refinansirate dugove, dakle ne smanjujete onih 200 miliona što je rekao, to znači da ste vi te prakse nastavili“, kaže Vuković za DW.

On dodaje da bi svi građani trebalo da budu mirni, jer će, kako kaže, biti plata, penzija, socijalnih davanja. „Usvajanje budžeta je nužno, ali privremeno finansiranje ne može da proizvede toliku štetu. Treba spustiti tenzije i ne dizati ljudima pritisak da neće biti plata, penzija, socijalnih davanja... Sve će se uredno finansirati“, procenjuje Vuković.

Crna Gora je u režimu privremenog finansiranja bila 2021, kada je ministar finansija bio aktuelni premijer Milojko Spajić. Izvršni direktor Fidelity konsaltinga Vuković podsjeća da su se tada redovno izmirivale sve obaveze, da se Crna Gora u tom šestomjesečnom režimu prije četiri godine zadužila, te da je to model koji danas primjenjuju i neke države Evropske unije (Belgija, Francuska, Njemačka).

DW

Пратите нас на

Најновије

Најчитаније