Sabine Kinkarc  [ DW ]

31. 01. 2025. 06:56

Ispitivanje potvrđuje: Njemci žele manje izbjeglica

Srijeda 29. januar 2025. ostaće u kolektivnom sjećanju u političkoj istoriji Njemačke. Hrišćansko-demokratska unija (CDU) i Hrišćansko-socijalna unija (CSU), koje zajedno čine najveću opozicionu snagu u Bundestagu, stavile su na glasanje „plan u pet tačaka“ za pooštravanje politike pružanja azila u Njemačkoj. Socijaldemokratska partija Njemačke (SPD) i Zeleni, koji su formirali manjinsku vladu nakon što se u novembru raspala takozvana „semaforska koalicija“, glasali su protiv, kao i stranka Ljevice. Samo s glasovima poslanika Liberalno-demokratske stranke (FDP), Demohrišćani ne bi imali većinu za taj svoj predlog.

Alternativa za Njemačku (AfD), čiji su neki djelovi i zvanično desničarsko-ekstremistički, je ta koja je Demohrišćanima obezbijedila većinu. Fridrih Merc, kandidat CDU/CSU za kancelara, prihvatio je glasove AfD-a. Ključ je, kako je rekao, „učiniti pravu stvar, čak i ako se pogrešni ljudi s njom slažu“.

To kako građani procjenjuju Mercove postupke još se ne odražava u aktuelnom istraživanju javnog mnjenja „Njemački trend“ (Deutschlandtrend), jer je ono sprovedeno prije glasanja u Bundestagu. Za to istraživanje koje se redovno sprovodi za javni servis ARD, institut za istraživanje javnog mnjenja infratest-dimap anketirao je 1.336 njemačkih glasača između 27. i 29. januara.

Ali, najkasnije nakon napada nožem u Ašafenburgu, Njemci pokazuju naklonost prema radikalnim promjenama u migracionoj politici: 68 odsto ispitanih smatra da bi Njemačka trebalo da prima manje izbjeglica. Da bi broj izbjeglica trebalo da ostane na sadašnjem nivou, smatra 22 odsto ispitanika. Tri procenta smatra da bi trebalo primiti još više izbjeglica.

Kontrolisati granice i odbijati tražioce azila?

Plan Demohrišćana predviđa, između ostalog, „stalne kontrole na granicama“ prema susjednim zemljama i „odbijanje svih pokušaja ilegalnog ulaska bez izuzetaka“. To bi trebalo da se odnosi i na tražioce azila. Iako je predlog prihvaćen u Bundestagu, on nema pravno obavezujuću snagu, već je to samo politička izjava o namjerama.

Međutim, prema ovom istraživanju, većina Njemaca bi odobrila zahtjeve Demohrišćana: 67 odsto ispitanika smatra da su stalne granične kontrole dobra ideja, a 57 odsto je za temeljno uskraćivanje ulaska u Njemačku ljudima bez valjanih ulaznih dokumenata – čak i ako su to ljudi koji žele da podnesu zahtjev za dobijanje azila.

Da li zahtjevi Demohrišćana krše pravo EU?

Nejasno je da li bi takve mjere bile u skladu s pravom Evropske unije ili bi ga kršile. Već je bilo kritika na sastanku ministara unutrašnjih poslova EU u Varšavi. Načelo otvorenih granica primjenjuje se unutar takozvanog šengenskog prostora. Kako bi smanjila neregularno useljavanje u Njemačku, njemačka Savezna policija (koja je odgovorna za granice i saobraćajna čvorišta) od jeseni sprovodi kontrole na svim državnim granicama. To je za sada vremenski ograničeno do marta 2025.

Luksemburg je najavio da će uložiti žalbu Evropskoj komisiji ako Njemačka zatraži da ponovo produži postojeće kontrole. Španija je to takođe kritikovala navodeći da granice u šengenskom prostoru u načelu moraju da ostanu otvorene.

Uprkos stalnim graničnim kontrolama, samo manjina ispitanika u novom istraživanju smatra da Njemačka ima pod kontrolom protok i način na koji izbjeglice dolaze u zemlju. Tek svaki deseti ispitanik smatra da vlasti uspješno provjeravaju identitet i broj novopridošlih.

Savezna ministarka unutrašnjih poslova Nensi Fezer (SPD) uvjeravala je svoje kolege iz EU da će se Njemačka i dalje oslanjati na evropska rješenja. „Naš glavni prioritet ostaje najbrže moguće sprovođenje zajedničkog pakta EU o azilu i migracijama“, rekla je Fezer u Varšavi. Ona je ujedno pozvala na jedinstven pristup deportacijama na nivou čitave EU. „Neophodan je efikasan sistem povratka na evropskom nivou“, istakla je ministarka.

Većina Njemaca dijeli isti stav kao i njihova ministarka unutrašnjih poslova. Ali, da će do zajedničkog evropskog rješenja izbjegličke krize zaista i doći, s tim računa 61 odsto ispitanih. Samo među pristalicama AfD-a većina podržava nacionalne mjere bez obzira prema ostalim članicama.

Loše raspoloženje u Njemačkoj

Tri nedjelje prije izbora opšte raspoloženje njemačkih građana očigledno je veoma negativno: 83 odsto njih trenutna situacija u Njemačkoj zabrinjava, dok samo 13 procenata vidi razloga za optimizam. Osim imigracije, birače posebno brine ekonomska situacija. Te dvije teme spomenulo je više od četvrtine ispitanika. Dvadeset odsto zabrinuto je zbog oružanih sukoba i ratova u svijetu, a 18 odsto zbog pomaka u društvu udesno.

Svaki četvrti ispitani smatra da nijedna stranka u Njemačkoj trenutno ne uliva optimizam. Čak i u trenutno najjaču snagu, Demohrišćane, u anketama vjeruje samo 23 odsto, a u Fridriha Merca kao mogućeg budućeg kancelara 21 procenat. Kad bi se iduće nedjelje birao novi Bundestag, Demohrišćani bi osvojili 30 odsto (-1) glasova. SPD ostaje na istom nivou kao i u prošlom istraživanju, na 15 procenata. Isto toliko bi dobili i Zeleni, što bi bio blagi rast (+1). Alternativa za Njemačku bi dobila 20 odsto, Ljevica pet, a FDP i novoosnovani jevičarsko-populistički Savez Sara Vagenkneht ne bi uspjeli da pređu cenzus za ulazak u Bundestag od pet odsto.

Polovina biračkog tijela još je neodlučna

Promjene su još uvijek moguće, sve do dana izbora 23. februara. Prema ovom ispitivanju, otprilike samo polovina onih s pravom glasa već je donijela odluku. Najmanje jedan od pet birača s pravom glasa (21 odsto) kaže da bi mišljenje o tome za koga će da glasa mogao da promijeni do dana izbora. Otprilike svaki četvrti (23 odsto) ne želi da glasa ili još nije pokazao nikakvu sklonost prema nekoj od stranaka.

*ovaj članak je najpre objavljen na nemačkom jeziku