Kristof Štrak  [ DW ]

01. 11. 2025. 17:49

Nemačka: praznici i verske slobode

Jedini praznik u Nemačkoj koji je zakonom utvrđen na saveznom nivou jeste Dan nemačkog jedinstva 3. oktobar. Sve ostale praznike određuju savezne pokrajine. Međutim, prema zakonima o nedeljama i praznicima u pokrajinama zakonski je zaštićeno te važi u celoj Nemačkoj - ukupno devet praznika.

To su: Nova godina (1. januar), Prvi maj (Praznik rada), Dan nemačkog jedinstva (3. oktobar) te hršćanski praznici po gregorijanskom kalendaru od kojih su dva uvek istog datuma prvi i drugi dan Božića (25. i 26. decembar) dok se ostala četiri pomeraju prema crkvenom kalendaru: Veliki petak. Uskršnji ponedeljak, Spasovdan (Hristovo vaznesenje) i Duhovski ponedeljak.

„Pokrajinski" praznici

Ostali praznici su uglavnom podeljeni da tako da se u pokrajinama sa većinskim katoličkim stanovništvom neradni dani 1. Novembar kada su Svi sveti, Sveta Euharistija, dok je to u većinski protestanskim pokrajinama Dan Reformacije 31. oktobra.

A, na primer, Međunarodni dan žena 8. mart je praznik u Berlinu i Meklenbugu Prednjoj Pomeraniji, dok je samo u Tiringiji praznik Svetski dan dece 20. septembar. Velika Gospojina 15. avgusta je praznik samo u Sarskoj oblasti, a samo još u Saksoniji je protestanski Dan pokajanja i molitve u novembru ostao državni praznik.

Verska prava i praznici

Međutim, ako na primer katolički vernik želi da prisustvuje verskim obredima 1. novemebra u Šlezvig Holštajnu, u pokrajini gde to nije državni praznik - ima pravo da zatraži neplaćeno odsustvo od poslodavca. Slična pravila važe u mnogim pokrajinama.

No, ostanimo na severu Nemačke, u Šlezvig Holštajnu gde od nedavno isto važi i za dva islamska praznika – prvi dan Ramazana i prvi dan Kurban-bajrama. To je u skladu sa Zakonom o nedeljama i praznicima, kao i Zakonom o školama, a rezultat je sporazuma pokrajinskog Ministarstva obrazovanja i jedne od najvećih islamskih organizacija u toj pokrajini. Državni službenici, zaposleni i đaci mogu biti „oslobođeni rada" tih dana, objašnjava ministarstvo.

Negodovanje zbog „dodatnih slobodnih dana" muslimanima

Tim povodom, najtiražniji nemački tabloid Bild objavio je tekst pod naslovom: „U Šlezvig-Holštajnu: Muslimani dobijaju dodatne slobodne dane". Welt TV je ugostio islamsku naučnicu Zuzanu Šreter, koja je govorila o „dva dodatna praznika samo za muslimane". Dodala je da muslimani već imaju slobodno tokom hrišćanskih praznika, što bi, po njenom mišljenju, moglo u budućnosti da dovede do nepovoljnog položaja „onih koji nemaju dodatne praznike".

U Nemačkoj ne postoje „dodatni praznici" za muslimane, objašnjava portparol pokrajinskog Ministarstva obrazovanja u Kilu, glavnom gradu pokrajine. Ministarstvo navodi da ugovor sa Pokrajinskom organizacijom islamskih kulturnih centara severne Nemačke jasno reguliše postojeću praksu, ali ne uvodi novi zakon.

Pravni stručnjak i islamolog Matijas Roe u intervjuu za DW nazvao je ovaj sporazum „potpuno nespektakularnim u kontekstu prazničnih propisa", jer se radi o pravnoj praksi koja je već uobičajena. Time se „na odgovarajući način priznaje ustavno zaštićena verska sloboda muslimanskog stanovništva". Ovo pojašnjenje pomaže institucijama i organizacijama, jer „detalji pravne prakse nisu široko poznati".

Đaci mogu dobiti slobodno za verske praznike i u drugom pokrajinama

Škole su nadležnosti pokrajina a krovno telo je Sekretarijat Stalne konferencije ministara obrazovanja i kulture saveznih pokrajina (KMK) sa sedištem u Berlinu. Sekretarijat upućuje na pravila pojedinačnih pokrajina i daje objašnjenja.

U principu, učenici mogu dobiti slobodno radi proslave verskih praznika. Na primer, Bavarska priznaje pet jevrejskih praznika (više od deset školskih dana), dva praznika (četiri školska dana) za muslimansku decu, i sedam praznika (sedam školskih dana) za pravoslavne hrišćane.

Ponekad se, kao u Hamburgu priznaju i alevitski praznici. U Tiringiji, u istočnoj Nemačkoj, priznaju se samo hrišćanski praznici. Institut Tikva, koji se bavi jevrejskim pitanjima, podstiče pokrajine da prilikom planiranja ispita i testova uzmu u obzir važne jevrejske praznike.

„Međukulturni kalendar" Saveznog zavoda za migracije i izbeglice (BAMF) daje smernice o glavnim verskim praznicima važnim za porodice migrantskog porekla.