Mi.M. [ Beta ]

Sud spriječio Veliku Britaniju da se odrekne ostrva u Indijskom okeanu iz kolonijalnog doba

Britanski sud je spriječio Veliku Britaniju da Mauricijusu preda ostrva Čagos u Indijskom okeanu, svega nekoliko sati prije planiranog potpisivanja spornog sporazuma.

Velika Britanija je pristala da vrati taj arhipelag, gdje se na najvećem ostrvu Dijego Garsija nalaze strateški važna vojna baza Britanske ratne mornarice i ratnog vazduhoplovstva, kao i američke vojske. Prema sporazumu, Velika Britanija bi bazu iznajmila na najmanje 99 godina.

Administracija SAD je dala odobrenje za sporazum, koji je dodatno zakomplikovan kasnijim pregovorima o troškovima.

Sporazum, koji su trebali da potpišu britanski premijer Kir Starmer i premijer Mauricijusa Navin Ramgulam tokom onlajn ceremonije, sud je zabranio na zahtjev dvije stanovnice Čagosa iz autohtone grupe koja je iseljena zbog baza. One, britanske državljanke, strahuju da će im biti još teže da se vrate ako Mauricijus preuzme kontrolu nad ostrvima.

Sudija je privremeno zabranio britanskoj vladi da preduzme bilo kakav konačan ili pravno obavezujući korak za prenos suvereniteta Britanske teritorije Indijskog okeana, arhipelaga Čagos.

„Vlada treba da zadrži jurisdikciju Ujedinjenog Kraljevstva nad tom teritorijom do daljeg naloga“, rekao je sudija.

Britanska vlada je saopštila da ne komentariše sudske postupke i ponovila da planirani sporazum štiti interese britanskog naroda i državnu bezbjednost.

Ostrva Čagos, jedan od posljednjih ostataka nekada ogromnog Britanskog carstva, pod britanskom su kontrolom od 1814. godine. Velika Britanija ih je 1965. godine oduzela Mauricijusu, tri godine prije nego što je Mauricijus stekao nezavisnost.

Tokom 1960-ih i 1970-ih, oko 2.000 stanovnika Čagosa je iseljeno kako bi američka vojska izgradila bazu Dijego Garsija, koja je služila za američke vojne operacije od Vijetnama do Iraka i Avganistana.

Raseljeni stanovnici godinama se bore u britanskim sudovima za pravo na povratak kući. Po sporazumu, formirao bi se fond za njihovo preseljenje na druga ostrva, ali ne i na Dijego Garsiju.

Mauricijus dugo osporava britansko pravo na arhipelag, a UN su posljednjih godina pozivale Veliku Britaniju da ga vrati Mauricijusu. U oktobru je Velika Britanija pristala na sporazum, ali je njegovo sprovođenje odloženo zbog promjene vlade u Mauricijusu i neslaganja oko visine naknade za zakup baze.

Britanska opoziciona Konzervativna partija kritikovala je sporazum, optužujući sadašnju laburističku vladu da se odriče suvereniteta nad britanskom teritorijom.