M.M. [ Mina ]

IJZ: Zabrinjavajuća zastupljenost malignih bolesti

Zastupljenost malignih bolesti u populaciji je zabrinjavajuća i ukazuje na značaj prevencije kao najisplativije dugoročne strategije svih programa usmjerenih na smanjenje učestalosti tih oboljenja, kazali su iz Instituta za javno zdravlje (IJZ).

Iz te zdravstvene ustanove su, povodom Svjetskog dana borbe protiv raka, istakli da maligne bolesti, koje su po broju oboljelih i umrlih druge po redu nakon kardiovaskularnih bolesti, predstavljaju rastući javnozdravstveni problem.

Oni su naveli da je prema procjenama Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) i Međunarodne agencije za istraživanje raka za 2022. godinu, registrovano oko deset miliona smrtnih slučajeva od svih lokalizacija malignih tumora, dok je 19,9 miliona osoba oboljelo od nekog oblika raka.

„Najzastupljeniji oblici malignih bolesti po smrtnosti su rak pluća, kolorektalni karcinom i rak jetre“, kaže se u saopštenju.

Iz IJZ su rekli da se očekuje da će opterećenje malignim bolestima dostići čak 26 miliona novih dijagnoza i 17 miliona smrtnih ishoda do 2030. godine.

Pojašnjeno je da je rastući trend obolijevanja od raka povezan sa produženjem očekivanog trajanja života i ukupnim porastom broja stanovnika.

„Rizik se znatno povećava ukoliko su prisutni faktori rizika kao što su konzumiranje duvanskih proizvoda, nepravilna ishrana, visok indeks tjelesne mase, infekcije, konzumacija alkohola, fizička neaktivnost, zagađenost vazduha“, navodi se u saopštenju.

Iz IJZ-a su kazali da je u Crnoj Gori, prema procjeni SZO iz 2022. godine, bilo 2.739 novih slučajeva oboljelih od malignih bolesti.

Kako su naveli, slično kao u ostalim državama u razvoju, crnogorsko stanovništvo najčešće obolijeva od raka pluća i dojke, kolorektalnog i karcinoma prostate.

„Muškarci najčesće obolijevaju od karcinoma pluća (21,9 odsto), na drugom mjestu je karcinom prostate (15,5 odsto) i karcinom debelog crijeva (11,2 odsto)“, rekli su iz IJZ-a.

Navodi se da žene najčešće obolijevaju od karcinoma dojke (31,4 odsto), pluća (8,2 odsto), debelog crijeva (7,7 odsto), a sliejde karcinom tijela materice (7,2 odsto) i karcinom grlića materice (4,4 odsto).

Iz IJZ su dodali da najčešće obolijeva stanovništvo od 50 do 64 godine starosti.

„Zastupljenost malignih bolesti u populaciji je zabrinjavajuća i ukazuje na značaj prevencije kao ključne komponente i najisplativije dugoročne strategije svih programa usmjerenih na smanjenje učestalosti malignih bolesti“, kaže se u saopštenju.

Kako se navodi, istraživanja pokazuju da se smrtnost može smanjiti za čak 40 odsto primjenom odgovarajućih preventivnih intervencija i promovisanjem zdravih stilova života, dok se jedna trećina oboljelih može izliječiti ranom dijagnozom i pravovremenim, adekvatnim liječenjem.

Podsjeća se da se u Crnoj Gori sprovode nacionalni programi za skrining raka grlića materice, dojke i kolorektalnog raka.

Iz IJZ-a su rekli da se od skrining programa očekuje smanjenje umiranja od tih vrsta raka, otkrivanjem u ranijim stadijumima, a dijelom se očekuje i smanjenje obolijevanja otkrivanjem premalignih promjena i njihovim liječenjem.

Oni su kazali da Evropski kodeks protiv raka ima za cilj da informiše i edukuje stanovništvo o mjerama koje kao pojedinci mogu preduzeti za sebe i svoje porodice, pridržavajući se primjene „12 koraka za smanjenje rizika od raka“ i na taj način smanjiti rizik od dobijanja te bolesti.