Dragoslav Dedović (priredio izbor iz štampe)  [ DW ]

04. 02. 2025. 12:03

Izbori na Kosovu: Kurti ili Abdidžiku?

Njemački list Berliner cajtung u tekstu pod naslovom „U potrazi za stabilnošću“ bavi se predstojećim izborima na Kosovu i analizira šanse aktuelnog premijera Aljbina Kurtija i njegovog glavnog izazivača Ljumira Abdidžikua iz Demokratskog saveza Kosova. Podsjeća se da je Kurti sa svojom strankom Samoopredeljenje 2021. odnio uverljivu pobjedu osvojivši apsolutnu većinu, ali da ovaj put ima jaču konkurenciju.

„I njegov konzervativni protivnik, Ljumir Abdidžiku iz Demokratskog saveza Kosova (LDK), računa sa dobrim izgledima da postane sljedeći premijer. On obećava Kosovu novi početak: ekonomski napredak, političku transparentnost, kao i suzbijanje sveprisutne korupcije – to su glavne teme u zemlji koja broji milion i po stanovnika. Abdidžiku ima cilj da ekonomski rast dostigne pet odsto i želi da poveća budžet Kosova na pet milijardi eura. Istovremeno se zalaže za približavanje Evropskoj uniji – Kosovo je kao i Srbija zapadnobalkanski partner Evropske unije.“

Simpatije njemačkih Demohrišćana prema Abdidžikuu

U tekstu se navodi da se u Njemačkoj sa sve većom pažnjom prate predizborna zbivanja na Kosovu, te se citira izjava demohrišćanskog poslanika Petera Bajera koji ne skriva simpatije za konzervativnog kandidata Abdidžikua: „On je čovjek s vizijom koji je istovremeno realističan. Razumije da su strukturne reforme hitno potrebne.“

Njemački politikolog Ulrih Šlije, profesor za istraživanje bezbjednosti i strategije na Bonskom univerzitetu, u izjavi za berlinski list ocjenjuje: „S obzirom na političku situaciju u Evropi, budući razvoj Kosova odlučujući je za stabilnost Zapadnog Balkana. Da bi se u doglednoj budućnosti ostvarila evropska perspektiva Kosova, potrebni su političari koji se kao Abdidžiku izjašnjavaju za evropske vrijednosti.“

Na kraju teksta podsjeća se na činjenicu da je Njemačka bila među prvim zemljama koje su priznale nezavisnost Kosova 2008, te da u Njemačkoj živi pola miliona ljudi koji su državljanstvom ili porijeklom povezani sa Kosovom što je najveća kosovska dijaspora na svijetu.

Napetosti sa Srbijom i odnos Prištine prema srpskoj manjini

O predizbornoj atmosferi u Prištini izvještava i njemačka Katolička novinska agencija, KNA: „Odseljavanje najpametnijih, oslabljena privreda, siromaštvo – problemi koje mora da rešava sljedeća vlada na Kosovu su višestruki. Ipak, jedna druga tema zasjenjuje sve ostale u predizbornoj kampanji za parlamentarne izbore.“

U tekstu se objašnjava da je to napetost u odnosu sa Srbijom, kao i odnos Prištine prema srpskoj manjini, prinudno gašenje srpskih institucija, nacionalistički uticaj Beograda, kao i nezadovoljstvo Brisela odlukama zvanične Prištine.

„Prinudno zatvaranje srpskih institucija ima uticaja na dijalog Srbije i Kosova, u kojem posreduje Brisel. Evropska služba spoljnih poslova saopštila je da najnovije mjere, ’usred predizborne kampanje’, krše obaveze Prištine prema Evropskoj uniji u okviru procesa normalizacije. Evropska unija će ukinuti sankcije prema Kosovu, kada dođe do približavanja sa Srbijom“, ukazuje se.

Nije sigurno da će Kurti imati dovoljnu većinu

Najzanimljiviji dio teksta odnosi se ipak na unutrašnje prilike na Kosovu: „Na unutrašnjem planu bi parlamentarni izbori mogli donijeti malu smjenu epoha. Naime, premijer Kurti mora da strahuje od mogućnosti da ne bude ponovo izabran za premijera. Njegova stranka Samoopredjeljenje 2021. je odnijela uverljivu pobjedu, osvojivši više od 50 odsto glasova i sama je formirala vladu. Nije izvjesno da li će to ponovo poći za rukom bivšem građanskom pokretu. Mogli bi biti upućeni na koaliciju s jednom od dvije stare kosovske partije, Demokratskim savezom Kosova ili Demokratskom partijom Kosova. Alternativa bi za Kurtija bila odlazak u opoziciju.“

Njemačka agencija zaključuje: „Ko god da u Prištini bude vodio glavnu riječ, jasno je da će izazovi za novu vladu biti ogromni. Kosovo ima najmlađe stanovništvo Evrope. Više od polovine stanovništva ima ispod 30 godina, trećina je mlađa od 18. Prema stručnjacima, nema dovoljno izgleda da se nađe posao, obrazovni sistem je zastario. Skoro svaki peti stanovnik Kosova živi sa manje od pet dolara dnevno. Ekonomski je zemlja upućena na doznake dijaspore koja broji oko milion ljudi. Tako da ne treba da čudi da je premijer Kurti poslije Svjetskog trgovinskog foruma u Davosu svratio do Ciriha kako bi se borio za glasove hiljada (tamošnjih) kosovskih Albanaca.“