A.M.

Terenski rad u službi tradicije: Prikupljanje plesno-muzičkog nasljeđa u Kolašinu i na Durmitoru

Jedanaesta međunarodna studijska istraživačka stanica „Etno-kamp dr Zlata Marjanović ― Kolašin“ uspješno je realizovana od 10. do 18. avgusta na teritorijama opština Kolašin, Žabljak i Šavnik. Ovaj, po mnogo čemu jedinstven, projekat, koji već više od deceniju okuplja studente i profesore iz zemlje i regiona sa ciljem prikupljanja, dokumentovanja, analize, revitalizacije i digitalizacije plesno-muzičkog nasljeđa, pokrenuo je misiju širenja dobrih praksi i na ostale krajeve Crne Gore.

“Od ove godine povećan je fokus na tzv. terenski rad koji podrazumijeva intervjuisanje stanovništva, a u njemu je učestvovalo 13 istraživača. Zahvaljujući Opštini Kolašin i festivalu WBA koji su izdvojili finansijska sredstva, zamisao da Etno-kamp prevaziđe granice Kolašina polako se pretvara u realnost”, navodi mentor kampa, specijalista Davor Sedlarević.

“Festival Wild Beauty Art (WBA) sa Žabljaka, sa kojim već godinama imamo saradnju, dao je sjajnu ideju da pod njihovim pokroviteljstvom započne rekognicija i početna istraživanja žabljačkog terena po savremenim metodološkim praksama Etno-kampa. Tako smo prva tri dana proveli u Žabljaku i okolini i snimali kazivanja starijih, ali i nešto mlađih mještana i veoma smo zadovoljni ovim pilot projektom“, nastavlja Sedlarević.

PR tim festivala naveo je da je posebnu vrijednost ovogodišnjem programu Festivala dao upravo Etno-kamp.

"Etno - kamp je realizovan pod rukovodstvom Davora Sedlarevića, posvećenog istraživača nematerijalnog nasljeđa. Snimljena kazivanja i muzički zapisi dragocjeni su tragovi jednog vremena i načina života koji polako nestaje, a nama je posebno značajno što smo mogli da doprinesemo njihovom bilježenju i sistematičnom dokumentovanju. Vjerujemo da će ovaj početni korak biti podsticaj za dalju saradnju, istraživanja i nova okupljanja, kojima će se tradicija još snažnije povezati sa savremenim umjetničkim praksama”, izjavili su iz PR tima Festivala.

Snimanja na području Kolašina, Mrtvog Dubokog, kao i katuna u Sirovcu, sprovođena su u drugom dijelu projekta. Tom prilikom došlo se do raritetnih podataka koji su dokumentovani i biće predmet podrobne analize. Ne radi se samo o pamćenjima i sjećanjima, već i živim praksama naroda ovog kraja.

Specijalista Igor Popov, rukovodilac istraživačkih timova, ističe da se u ovih jedanaest godina stvorila izuzetno jaka baza za potencijalno otvaranje etnomuzikoloških i etnokoreoloških katedri koje Crna Gora, nažalost, još uvijek ne posjeduje.

Takođe, umrežavanja akademija, visokih i srednjih škola, struke, prakse i nadasve nauke, ključne su dobrobiti. Kroz protekli period veoma je moguće kvalitetno pratiti promjene nasljeđa jednog kraja i komparirati ga sa susjednim regijama, što je kolašinska inicijativa i imala kao jedan od ciljeva.

Značajno je sticanje terenskog iskustva i za studente, jer je rad u Crnoj Gori izazovan i može se reći da se istraživači najbolje „kale“ ovdje, jer imaju mogućnost da teoretska znanja testiraju i u praksi, u razgovoru sa još uvijek živim nosiocima određenih vještina i znanja koja se sve ređe sreću.

JU Centar za kulturu Kolašin kao krovni organizator u čijem sastavu funkcioniše i KUD „Mijat Mašković“ dotirala je nedostajuća sredstva, a njen direktor Branislav Jeknić naglašava da se Etno-kamp Kolašin potvrdio kao manifestacija od izuzetnog značaja, ne samo za Kolašin, već i za cijelu Crnu Goru.

“Materijal koji je više od decenije prikupljan, pored naučne obrade, doživio je i scensku rekonstrukciju i interpretaciju, što je KUD-u „Mijat Mašković“ donijelo „Grand-Prix“ titulu sveukupnog pobjednika na jednom od najjačih svjetskih festivala folklora, poljskom TKB-u. Prema mišljenjima međunarodnog žirija sastavljenog od eksperata iz sfere etnomuzikologije, etnokoreologije i antropologije, program koji je naš ansambl prikazao korelira sa najstarijim plesno-muzičkim praksama. Shodno tome, možemo da zaključimo da je kamp u potpunosti opravdao svoje postojanje i demonstrirao višeslojne potencijale koje prepoznaje stručna međunarodna javnost”, zaključuje Jeknić.

Teoretski dio kampa obuhvatio je prezentaciju diplomskog rada Jovana Miladinovića „Etno-kamp dr Zlata Marjanović ― Istraživačka stanica plesno-muzičkog nasljeđa“, promociju dokumentarnih filmova „Dvadeset godina kikindskog etno-kampa“ i „Kazivač“ ― o igrama kolašinskog kraja, da bi se zaključio okruglim stolom na temu izazova u digitalizaciji dosad snimljene građe. Komentorka kampa, mr Tamara Ljesar, istakla je da su mnogi studenti iz regiona teme za svoje naučne radove pronašli upravo u Kolašinu, unapređujući tako djelovanja u oblasti nasljeđa i da je kamp glavno uporište za edukaciju i sistematsku prezervaciju tradicije od zaborava.

Znalački konstruisana istraživačka nit vezena je kazivanjima iz Tepaca, Podgore, Njegovuđe i Žabljaka, preko katuna Ječišta na Sinjavini, do Kolašina i Mrtvog Dubokog u Rovcima.

Organizatori su se posebno zahvalili NVU CIRTIP, Radi Antonijević, Rajki i Kosi Popović i grupi „Durmitorke“, kao i svim osobama koje su posredno ili neposredno doprinijele uspješnosti projekta. Pored istraživača iz KUD-a „Mijat Mašković“, timove su činili studenti etnomuzikoloških odsjeka iz Beograda i Novog Sada, te članovi ADZNM „Gusle“ iz Kikinde.

Sedmi festival Wild Beauty Art održava se od 5. jula do 11. avgusta, uz pokroviteljstvo Ministarstva turizma, uz generalno sponzorstvo kompanije ONE, zlatno sponzorstvo Coca-Cole HBC i podršku Opštine Žabljak, Ministarstva kulture, Ambasade Austrije, i drugih važnih sponzora i partnera.