RTS [ Rade Maroević ]

najavljena osveta

Mosadova eksplozivna poruka Hezbolahu, kad pejdžeri odlete u vazduh

Sirene vozila hitne pomoći satima su odjekivale ulicama Bejruta i još nekoliko libanskih gradova, prevozeći povrijeđene do bolnica nakon serije eksplozija komunikacionih uređaja koje je Hezbolah nabavio u pokušaju da izbjegne izraelske obavještajce. Više od 30 osoba, uključujući dvoje djece, poginulo je, dok je oko 3.000 ljudi ranjeno nakon što su izraelski obavještajci detonirali njihove pejdžere i voki-tokije. Izrael slavi veliku pobjedu nad Hezbolahom, čiji lideri najavljuju odlučnu osvetu. Usred neobjavljenog rata, Liban je ujedinjen u tragediji. Spektakularnom akcijom, izraelske tajne službe djelimično su pokrile neuspjehe uzrokovane upadom Hamasa u Izrael 7. oktobra prošle godine. Izraelski dnevnik Haarec ocijenio je da je "ulov bio veličanstven", ali upozorio da, ukoliko operacija bude praćena dodatnim razaranjem, neće ostati upamćena po genijalnosti planera.

Posljednjih nekoliko dana, dugi redovi Libanaca formirali su se ispred gotovo svih bolnica u Bejrutu i Dolini Beka, jer su ljekari pozvali građane da daju krv za hiljade ranjenih u eksplozijama pejdžera i voki-tokija koje je Hezbolah podijelio svojim operativcima kako bi izbjegli izraelske obavještajce. Po hodnicima bolnica ležali su ljudi s teškim povredama ruku, lica, očiju i tijela, zavisno od toga gdje su držali ove uređaje u trenutku eksplozije. Među stradalima je najmanje 20 operativaca Hezbolaha, što je Izrael i želio. Ono što vlasti u Jerusalimu nisu očekivale jeste da će cijeli Liban, inače podijeljen sukobljenim partijama i frakcijama, biti ujedinjen oko ove tragedije.

U eksplozijama je ranjeno nekoliko visokorangiranih komandanata Hezbolaha, uključujući i iranskog ambasadora. Preostale pejdžere i voki-tokije već dva dana uništavaju specijalci libanske vojske na izolovanim mjestima oko Bejruta, dok su turske oružane snage, iz predostrožnosti, pokrenule hitnu inspekciju svih komunikacionih uređaja.

Imate poruku od Mosada

Iako izraelske vlasti nisu preuzele odgovornost za seriju eksplozija u Libanu, više izvora je potvrdilo da su Mosad i Šin Bet već dugo planirali ovu operaciju, još otkako je lider Hezbolaha Hasan Nasralah svojim pristalicama zabranio korišćenje mobilnih telefona.

„Ako me pitate gdje su izraelski agenti, reći ću vam da je to telefon koji držite u ruci, koji koriste vaše supruge. Telefoni koje koriste vaša djeca su agenti. Zakopajte ih, zaključajte u metalne kutije i zaboravite na njih“, upozorio je Nasralah u februaru. Međutim, izraelska tajna operacija počela je mnogo ranije, jer su agenti Mosada osnovali međunarodnu kompaniju koja se predstavljala kao proizvođač pejdžera i voki-tokija.

Kompanija Bi-Ej-Si konsalting (B.A.C. Consulting) u Mađarskoj bila je vrh složene operacije koja je maskirala činjenicu da pejdžere zapravo prave izraelski obavještajci. Iako je firma snabdijevala i druge klijente, samo je jedan bio važan – Hezbolah.

Gotovo istovremeno, bugarska policija pokrenula je istragu protiv kompanije Norta Global, koja je takođe navodno bila uključena u prodaju komunikacionih uređaja klijentima u Libanu, tačnije Hezbolahu.

Kako piše Njujork tajms, u baterije ovih uređaja ubačena je mala količina eksploziva PETN, a prva isporuka datira iz ljeta 2022. godine. Operacija je dramatično ubrzana onog trenutka kada je Nasralah naložio pripadnicima Hezbolaha da pobacaju mobilne telefone.

PETN, ili pentaeritritol tetranitrat, je visoko eksplozivna supstanca koja se koristi za punjenje artiljerijskih zrna. Zbog visoke cijene, koristi se samo u posebnim uslovima. Bacanje mobilnih telefona za Hezbolah je bilo iznuđeno rješenje, jer je Izrael prethodnih godina uložio ogromna sredstva pokušavajući da hakuje mreže, kamere i mikrofone na uređajima.

Umjesto telefona, Nasralah je svojim operativcima i borcima naložio da u slučaju sukoba, kakav već 11 mjeseci bjesni u Pojasu Gaze, neprestano nose sa sobom pejdžere.

U utorak je izdata naredba da se pejdžeri aktiviraju. Poruka, koja je izazvala talas eksplozija, bila je na arapskom jeziku i smišljena tako da korisnici povjeruju da dolazi od lidera Hezbolaha.

Nekoliko sekundi kasnije, Liban je zahvatio haos. U srijedu, tokom sahrane četvorice pripadnika Hezbolaha, uslijedila je nova serija eksplozija.

Liban, pripreme za osvetu

Lider Hezbolaha Hasan Nasralah sačekao je da se završe sahrane stradalih u eksplozijama prije nego što je najavio "pravednu osvetu", tvrdeći da se 60.000 Izraelaca nikada neće vratiti na sjever te države.

„Neću govoriti o vremenu ili vrsti operacije koju ćemo pokrenuti. Ali, naravno, kazna će stići. Kada, gdje i kako? Saznaćete kada kucne čas“, rekao je Nasralah.

Sličnu poruku Izraelu uputio je i komandant iranske Revolucionarne garde Hosein Salami, najavljujući razoran odgovor iz svih pravaca, uključujući Liban, Jemen, Siriju i Iran.

Tokom njegovog govora, izraelski borbeni avioni su više puta probijali zvučni zid leteći nisko iznad južnog dijela Bejruta, poznatog kao glavno uporište Hezbolaha.

Nasralahov govor nije pokazao znakove da je Hezbolah uzdrman nakon serije eksplozija i prethodnih napada izraelske avijacije. Izraelski i zapadni analitičari smatraju da šiitska organizacija nema problema u regrutovanju novih boraca i komandira.

Jedino preostalo pitanje je da li izraelska operacija predstavlja još jedan korak ka neizbježnom sukobu Izraela i Hezbolaha, koji već 11 mjeseci opasno tinja. Do sada je diplomatija u nekoliko navrata uspjela da zaustavi osvetu.

Istorija "bombardovanja" telefona

Iako je ovo najveći napad te vrste u istoriji, izraelska akcija u Libanu svakako nije prva takva. Amerikanci su prije više od pola vijeka napravili priručnik, nazvan 5-31, u kojem se na 130 stranica objašnjava kako postaviti eksploziv u telefon ili neku sličnu napravu. Osim telefona, opisani su i načini postavljanja eksploziva u stolove, televizore, krevete i kućne aparate. Takođe, opisuju se i slušalice koje eksplodiraju u trenutku kad se uključe u komunikaciju.

Opisana je i činjenica da sasvim mala količina eksploziva, koja detonira blizu uha, može izazvati ozbiljne povrede.

Izraelska tajna služba Šin Bet je 1996. godine na sličan način detonirala malu količinu eksploziva i ubila glavnog Hamasovog konstruktora bombi Jahju Ajaša.

U složenoj operaciji, Izraelci su telefon s eksplozivom isporučili bliskom prijatelju Jahje Ajaša, koji je bio poznat po tome što je komunicirao koristeći telefone drugih Hamasovih operativaca, rođaka i prijatelja. Eksploziv je aktiviran iz aviona, nakon što su izraelski agenti identifikovali Ajašov glas.

Slične diverzije koristila je i Al Kaida.

Upriručniku iz 2010. godine, šef bombaškog odjeljenja ove organizacije, Ikrima el Mudžahir, opisao je način na koji se eksploziv može neprimjetno postaviti u štampače i aktivirati mobilnim telefonom.

Prošle godine, grupa novinara iz Ekvadora bila je meta sličnog napada, pošto su im dostavljeni USB-ovi sa postavljenim eksplozivom. Tom prilikom ranjena je jedna osoba.